Ali Boratav
Göcek’de İdare Mahkemesi önce bedri Rahmi ve dün de Göbün için yürütmeyi durdurma kararları verdi. Ama yürütmeyi durdurma kararının tek anlamı zaman kazanılması. Mesele yeni düzenin nasıl kurulacağı…
Yüksek çevre duyarlılığı ve bilgisine sahip Orman Bakanı Veysel Eroğlu, hayli sinirlenerek “Ne imara açması, ben oraya bir çivi bile çaktırmam” dedi. Evet, şartnamede imara açıldığı yazmıyor. Ama denizcilerin, doğaseverlerin ve Göceklilerin farklı soruları var:
- Neden bu koylar 29 yıllığına kiralanıyor? Burada zaten varolan tesisleri işletecek bu adaylar. Yıllık ihale yapılsın o zaman… Yıllık ihale, işletmecinin koya çivi bile çakmaması için daha iyi değil mi?
- Ayrıca.. Sayın Eroğlu 29 yıl boyunca nasıl çivi çaktırmayacak? Süre bir insan için fazla uzun değil mi?
Endişelerimiz var:
- Bu yüksek paralarla bu koyları kiralamaya kalkanlar “Para kazanamıyoruz, buraya karayolu yapalım” deyince ne olacak?
- Şartnamede buraya bağlanabilecek tekne sayısı ve tonaj belirtilmemiş. Diyelim ki, kiralayan adam deniz turizmine yüklendi ve her yeri iskele ile doldurdu. Deniz kirliliğiyle nasıl baş edilecek?
- Burayı halihazırda işletenler tepelerde kendi köylerinde yaşıyorlar. Dışardan gelen,“Göcek’e 20 km. mesafe var. Çalışanlarıma yatacak 2-3 bina yapmam lazım” deyip, 2-3 villa yaparsa ne olacak? Yunan Adaları’nda bunun pek çok örneği var.
Orman Bakanlığı’ndan yoğun tepkiler üzerine yapılan yazılı açıklamada, “Biz başarıyla ihaleleri yaptık ve yıllık kira gelirini tam 36 kat artırıyoruz” dendi.
- Bu rakamların tamamen mantıksız olduğunu, o tesislere günde kaç teknenin yanaştığı, kaç kişinin yemek yediği ve ortalama kişi başı yeme-içme bedelleri belli.
- Gazeteci Meriç Köyatası çok güzel bir yazı kaleme aldı. (“Bu paralar Göcek’te ancak uyuşturucu ticaretiyle kazanılır!”) Bu yazıda 900 bin’er TL karşılığı Manastır ve Bedri Rahmi koylarına talip olan işletmecinin, gerçekçi bir öngörüyle yılda 7000 kişi yemeğe gelse, su bile satmadan kişi başına 170 TL kira payı alması gerektiğini söylüyor.
- İnsanlar ortalama 70-80 TL gibi rakamlara yemek yedikleri için bu koylara geliyorlar. Bu aritmetiği çarpın bölün sonuç değişmez. Hiçbir işletme o koylarda denizcilerden yeme içme karşılığı yılda 1 milyon TL kazanamaz.
- Onun için, “Bu paraları verenler lokanta piknik yeri işletemeyecektir!” diyoruz.
İkinci gün ihalesi yapılan Göbün ve Küçük Sarsala koylarını kazanan yöre insanlarının da, açık artırmayı 1 milyon 900 bin liraya kadar yükselttirken mantıklarıyla değil duygularıyla hareket ettiklerini tahmin ediyoruz. Mütevazi bir yaşamları olan bu insanların o kadar para ödeyebilmelerini mümkün görmüyoruz.
Bir yerel gazetede okudum. İkinci gün açılan ihalede kendi işletmesinin ihalesini kazanan Ramazan Çil, Orman İşletme Müdürlüğü binasından çok büyük bir üzüntü içinde, konuşmaya bile güç bulamadan uzaklaşmış.
Üzülür tabi! Çünkü o, bu koyların insanı.
Güleryüzlü Ramazan Çil’i tüm denizciler de iyi tanır. Suyu olmayan tesisine kayıkla su taşır. Koyun ucundaki depoya atılan çöpleri her sabah belediyeye götürür. İskeleye gelen teknelerin yanaşmasına yardım eder. Temiz pak ahşap lokantasında çok güzel pide pişirir. Servisi de kendisi yapar. Bir de; 30 yıldır gönüllü orman bekçisidir. Ailesiyle birlikte kaç orman yangınını söndürdüğünü ona sorun. Araştırın, bakalım Küçük Sarsala’da tek bir kesilmiş ağaç izi bulabilecek misiniz?
Göcek’de 30 yılda güç bela kurulmuş bir doğal düzen var. Göcek insafsızca büyümeye devam ediyor ama yat mola noktaları (toplam 6 mola noktası var) hala doğallığını koruyor.
- Göcek’te doğanın korunmasının ve yerli-yabancı denizcilere mutlu bir ortam sunulmasında en önemli faktörün, yöreyi-doğayı-denizi çok iyi bilen ve halen bu koyların işletmecisi konumunda bulunan 50’ye yakın Yörük ailesi olduğunu düşünüyoruz.
- Kar hırsıyla buraya gelecek insanların ciddi bir risk yarattığına inanıyoruz.
- Örneğin Göcek’e 20 km mesafedeki Aşı Koyu için yine 29 yıllığına C tipi mesire yeri olarak ihale açıldı. Burayı yıllardır işleten Yörük Aile ancak yıllık 70 bin TL önerdi. İhale Göcek’teki gibi astronomik bir bedel öneren bölge dışından birine verildi. Sonra yeni kiracı “ben buradan para kazanamam” diye Aşı’ya otel-bungalow kondurma peşine düştü. Tesis son 2 sezonda kara ve deniz turizmine kapalı.
Özetle…
Coğrafi konumuyla özellikle yelken sporu ve yat turizmi için Akdeniz’de eşi bulunmayan Göcek’de şu anda bir doğal denge var. Kamu yönetiminden bu doğal dengenin bozulmaması için bir çözüm bulunmasını umuyoruz.
Güney Fransa’daki Calanques,İtalya’daki Gennargentu, Hırvatistan’daki Mljet ya da Vietnam’daki Ha Long Bay gibi örneklere bakıyor ve Göcek’in hala Milli Park ya da Tabiat Parkı bile ilan edilmemesinden üzüntü duyuyoruz;
UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer almamasını, bugüne kadar aday bile gösterilmemesini dert ediniyoruz.